10 อาหารที่คนเป็นโรคไตไม่ควรรับประทาน
วันนี้เราจะมาพูดถึง “โรคไตวายเรื้อรัง” ซึ่งโรคนี้ในระยะเริ่มแรกมักไม่มีอาการ เพราะฉะนั้นสิ่งที่ทุกคนควรทำทุกปี คือ การตรวจสุขภาพไต โดยจะตรวจสิ่งที่เรียกว่า Creatinine โดยจะนำ Creatinine มาคำนวณหาค่า GFR ซึ่งเป็นค่าการกรองของไต ถ้ามีค่า Creatinine สูงจะทำให้ค่า GFR (ค่าการกรองของไต) ลดต่ำลง ถ้าค่าการกรองของไตลดต่ำลงกว่า 60 จะถือว่าเริ่มมีไตวายหรือไตเสื่อม
สิ่งที่ต้องระวังสำหรับคนที่มีกล้ามเนื้อเยอะๆ หรือนักกล้าม โดย Creatinine จะสร้างจากกล้ามเนื้อ คนที่มีกล้ามเนื้อเยอะหรือคนที่เป็นนักกล้ามจะทำให้ค่า Creatinine สูงขึ้น แล้วจึงทำให้ดูเหมือนว่ามีค่าการกรองของไตลดต่ำลง นักกล้ามต่างๆ เวลาไปตรวจจึงมักเกิดความเข้าใจผิดว่าตัวเองมีไตวาย จึงแนะนำให้ตรวจอีกค่าหนึ่งที่เรียกว่าค่า Cystatin C ซึ่งจะตัดปัญหาในเรื่องนี้ออกไปได้นั่นเอง แต่ข้อเสียของการตรวจค่า Cystatin C คือ มีราคาสูง แต่สำหรับคนทั่วไปที่กล้ามเนื้อไม่เยอะตรวจค่า Creatinine ก็เพียงพอแล้ว สรุปคือ ถ้าค่า Creatinine สูง แล้วค่า GFR ลดต่ำลง ต่ำกว่า 60 จะจัดว่าเริ่มมีไตวาย จึงมีข้อแนะนำสำหรับคนเป็นโรคไตในเรื่องของ 10 อาหารที่คนเป็นโรคไตไม่ควรรับประทาน มีดังนี้
.
💦. น้ำ เพราะน้ำเป็นสิ่งที่เราดื่มกันทุกวัน โดยน้ำดื่มที่ไม่แนะนำให้คนเป็นโรคไตดื่ม คือ น้ำ RO (Reverse Osmosis) เป็นน้ำที่มีการกรองที่สะอาดมากจนในน้ำนั้นไม่เหลืออะไรเลยจึงทำให้น้ำมีความเป็นกรด ซึ่งความเป็นกรดนี้จะทำให้ไตทำงานหนัก ควรดื่มเป็นน้ำกรองธรรมดาหรือน้ำแร่จะดีกว่า ซึ่งน้ำแร่จะมีความเป็นด่างแล้วความเป็นด่างจะทำให้ไตทำงานเบาลง มีความเข้าใจผิดของการดื่มน้ำแร่ซึ่งเวลาที่ไตทำหน้าที่ในการขับโซเดียมออกมาจะต้องการแร่ธาตุอย่างดื่นด้วย เช่น โพแทสเซียมมาแลกกัน ดังนั้นน้ำแร่จึงจะมีประโยชน์ในส่วนนี้ ในคนที่ค่าไตไม่ดีจึงแนะนำให้ดื่มน้ำให้เยอะขึ้นซึ่งการดื่มน้ำเยอะขึ้นจะทำให้ไตทำงานเบาลง แต่ที่ต้องระวังคือ การที่ดื่มน้ำได้ คือคนที่มีภาวะไตวายในระยะเริ่มแรกที่ทานน้ำเยอะๆ ได้ แต่ในคนที่มีภาวะไตวายมากๆ มีอาการบวม หรือหอบเหนื่อยต่างๆ ไม่แนะนำให้ทานน้ำเยอะ ควรปรึกษาแพทย์ (สำหรับไตวายที่มีค่า GFR ต่ำกว่า 60 แต่ยังไม่ต่ำกว่า 45 จะสามารถทานน้ำในปริมาณเยอะได้จะช่วยให้ไตทำงานเบาลง)
🥛 นม (ทุกชนิด) แนะนำให้งด เพราะว่าในนมจะมีฟอสเฟตสูงทำให้ไตทำงานหนัก แล้วนมยังมีความเป็นกรดเพราะนมเป็นโปรตีนจึงทำให้ไตทำงานหนักเช่นกัน
🥤. น้ำอัดลม ควรเลี่ยงน้ำอัดลม เพราะมีฟอสเฟตสูง มีความเป็นกรดสูง มีน้ำตาลฟรุกโตสสูง ซึ่งน้ำตาลฟรุกโตสจะทำให้ยูริกสูงและยูริกจะทำให้ไตวาย ต้องเลี่ยงน้ำอัดลมทุกชนิดทั้งที่มีน้ำตาลและไม่มีน้ำตาล
🥫 เลี่ยงอาหารกระป๋องหรืออาหารแปรรูป เพราะว่าในอาหารกระป๋องหรืออาหารแปรรูปมีสารกันบูดที่เป็นฟอสเฟตสูง และยังมีพวกเกลือหรือผงชูรสต่างๆ เยอะอีกด้วย
🍖 ลดเนื้อสัตว์ต่างๆ ในคนที่เป็นไตวายถ้าสามารถทานอาหารมังสวิรัติได้จะดีมาก แต่ว่าถ้าทำไม่ได้ก็แนะนำให้ทานเป็นกึ่งมังสวิรัติ โดยเนื้อสัตว์มีความเป็นกรดทำให้ไตทำงานหนักขึ้น เนื้อสัตว์ยิ่งทานน้อยจะยิ่งดีกับไต สำหรับคนเป็นโรคไตถ้าทานผัดผักไม่แนะนำให้ใช้น้ำมันถั่วเหลืองหรือน้ำมันปาล์ม แนะนำให้ใช้น้ำมันรำข้าวในการผัดอาหาร
🍺 เลี่ยงแอลกอฮอล์ เพราะแอลกอฮอล์เป็นตัวที่ทำให้ยูริกสูง เนื่องจากปกติตัวแอลกอฮอล์จะมียูริกสูงอยู่แล้ว และแอลกอฮอล์จะไปกระตุ้นให้ร่างกายสร้างยูริกเพิ่มขึ้น เพราะฉะนั้นแอลกอฮอล์เป็นสิ่งที่ทำให้ยูริกสูงได้มากที่สุด ซึ่งยูริกจะไปทำให้เกิดไตวาย ไตเสื่อม
🍎 เลี่ยงน้ำตาลฟรุกโตสหรือน้ำตาลผลไม้ ควรเลี่ยงการกินน้ำผลไม้ เพราะในน้ำผลไม้จะมีปริมาณฟรุกโตสสูง ซึ่งฟรุกโตสทำให้ยูริกสูง ยูริกสูงทำให้ไตวาย ซึ่งในเครื่องดื่มรสหวานแทบทุกชนิดมักจะใส่น้ำตาลผลไม้ลงไปจึงควรเลี่ยงเครื่องดื่มรสหวานต่างๆ ด้วย แล้วในผลไม้รสหวานจัดก็ควรเลี่ยง ผลไม้สามารทานได้แต่ทานแบบจำกัดปริมาณ พยายามทานผลไม้หวานน้อยจะดีกว่า (ข้อควรระวัง คือ มะเฟือง ถ้าทานเยอะเกินไปจะทำให้ไตวายได้)
🍲เลี่ยงการทานน้ำซุปน้ำแกงต่างๆ ในน้ำซุปน้ำแกงจะต้มมาจากโครงกระดูกไก่ โครงกระดูกหมู ซึ่งในเนื้อสัตว์แทบทุกชนิดมียูริกสูงทั้งนั้น พอเวลาที่ต้มเคี่ยวน้ำซุปน้ำแกงจากโครงกระดูกพวกนี้ยูริกก็จะเกิดขึ้นในน้ำแกงนั้น แล้วในน้ำแกงก็จะมีเกลือ มีผงชูรสในปริมาณสูง ซึ่งสิ่งเหล่านี้จะทำให้ไตทำงานหนัก (สามารถทานต้มจืด ก๋วยเตี๋ยวน้ำได้ แต่เวลาทานให้เลือกทานแต่พวกเส้น ผัก หรือเนื้อบ้างเล็กน้อย แต่ไม่ควรที่จะทานน้ำซุปจะทำให้ได้ยูริก ได้เกลือ ได้ผงชูรส สิ่งเหล่านี้ก็จะทำให้ไตทำงานหนัก ถ้าจะทานก๋วยเตี๋ยวแนะนำให้ทานก๋วยเตี๋ยวน้ำ ไม่แนะนำให้ทานก๋วยเตี๋ยวแห้ง เพราะในก๋วยเตี๋ยวน้ำ น้ำในก๋วยเตี๋ยวจะช่วยชะล้างสิ่งที่ไม่ดีลงไปในน้ำซุป เช่น น้ำจะละลายน้ำตาล เกลือ ผงชูรสออกไป แล้วถ้าเลือกกินแต่เนื้อหรือเส้น โดยไม่ต้องกินน้ำซุปจะทำให้เรากินน้ำตาล เกลือ ผงชูรส น้อยลงได้)
🌿เลี่ยงสมุนไพรต่างๆ เพราะสมุนไพรบางชนิดเป็นพิษต่อไต มีความเข้าใจผิดว่า สมุนไพรกับวิตามินหรืออาหารเสริมเป็นกลุ่มเดียวกัน แต่จริงๆ แล้วไม่เหมือนกัน เพราะว่าวิตามินแร่ธาตุต่างๆ เป็นสิ่งที่ร่างกายรู้จักอยู่แล้ว เช่น วิตามิน B, C, D ซึ่งสิ่งเหล่านี้อยู่ในอาหาร เวลาที่ทานผัก ผลไม้ ก็จะได้รับวิตามินเข้าไป ซึ่งร่างกายเราทุกระบบจะต้องใช้วิตามินแร่ธาตุต่างๆ มาใช้ โดยสารอาหาร 5 หมู่นี้ร่างกายเรารู้จักอยู่แล้ว เซลล์ทุกระบบในร่างกายต้องการใช้สารอาหารเหล่านี้ เพราะฉะนั้นการทานวิตามินแร่ธาตุต่างๆ ไม่ได้ทำให้ตับไตทำงานหนัก กลับกันกับการทานสมุนไพร สมุนไพรชนิดต่างๆ เป็นสิ่งที่ร่างกายเราไม่รู้จัก จริงๆ แล้วสมุนไพรต่างๆ เปรียบเสมือนยาทางธรรมชาติ เพราะฉะนั้นร่างกายเราจึงไม่รู้จักสมุนไพรเหล่านี้ ดังนั้นร่างกายเราจึงต้องใช้ตับ ใช้ไต ในการที่จะขับสิ่งเหล่านี้ออกไป เพราะเป็นสิ่งแปลกปลอมในร่างกาย (ในคนที่ค่าไตไม่ดีให้สำรวจดูว่าทานสมุนไพรอะไรอยู่หรือไม่ ถ้าสมุนไพรนั้นไม่ได้จำเป็นก็ควรที่จะงดไปก่อน แล้วดูว่าค่าไตดีขึ้นหรือเปล่า)
💊 ยา เป็นตัวที่สำคัญที่ทำให้เกิดไตวายได้มากที่สุด เวลาที่มีไตวายแล้วต้องกลับมาดูแล้วว่า มียาอะไรบ้างที่ทำให้ไตวาย โดยจะมียา 3 กลุ่มที่เจอได้บ่อย คือ
1. ยาลดกรดในกระเพาะ จะต้องระวัง ในคนที่มีปัญหาเรื่องโรคกระเพาะไม่ได้บอกว่าห้ามทานยาลดกรดในกระเพาะ สามารถทานยาได้แต่ไม่ควรทานไปตลอด อาจจะทาน 2 อาทิตย์หรือ 4 อาทิตย์ แล้วต้องหยุด เพราะว่ายาลดการหลั่งกรดในกระเพาะไม่ได้ออกฤทธิ์ที่กระเพาะอาหารเพียงอย่างเดียว แต่จะมีการออกฤทธิ์ที่ไตเพิ่มด้วยจะทำให้ไตขับกรดออกมาไม่ได้ แล้วทำให้ไตทำงานหนักมากขึ้น เพราะฉะนั้นคนที่มีไตวายแล้วทานยาลดกรดในกระเพาะอยู่ ต้องระวังควรงดสิ่งเหล่านี้
2. ยาลดคอเลสเตอรอล ซึ่งยาลดคอเลสเตอรอลมีผลกับไต ในคนไข้หลายกลุ่มที่มีปัญหาเรื่องหลอดเลือดสมอง หลอดเลือดหัวใจ ก็จำเป็นต้องทานยาลดคอเลสเตอรอล ในรายละเอียดที่ว่าควรทานยายังไงหรือเลี่ยงแบบไหนซึ่งจะมีรายละเอียดค่อนข้างเยอะ แนะนำให้ปรึกษาแพทย์ ไม่แนะนำให้หยุดยาเอง
3. ยาเบาหวาน ซึ่งจะมียาเบาหวานบางกลุ่มที่มีผลต่อไตเช่นกัน แนะนำให้ปรึกษาแพทย์ ไม่แนะนำให้หยุดยาเอง
ดังนั้นคนที่เป็นโรคไตควรเลี่ยงหรืองดอาหารที่ไม่ควรรับประทาน ซึ่งอาหารเหล่านั้นเมื่อทานไปแล้วจะทำให้ค่าไตไม่ดีได้ เราจึงควรที่จะต้องใส่ใจเรื่องอาหารการกินให้มากที่สุด เพื่อให้ไตไม่ได้ทำงานหนัก และเพื่อสุขภาพที่ดีตามมากันนะคะ : )
